Rıhtımlar Üzerinde

   Terry Malloy 20′li yaşlarının ortalarında olmasına rağmen yıpranmış limanlarda yerel çete patronu Johnny Friendly için çalışan eski bir boksördür. Ringlerde servet yaparken birden düşüşe geçmesi onu depresyona sokmuştur. Bir çocukluk arkadaşının Johnny Friendly’nin emriyle öldürülmesi suçluluk hissine kapılmasına neden olmaktadır çünkü istemeden cinayete karışmıştır. Terry öldürülen arkadaşının kız kardeşiyle karşılaşır (Eva Marie Saint) ve flört etmeye başlarlar. Kız ve yerel bir papaz çeteye karşı çalışması gerektiği konusunda ikna etmeye çalışırlar. Ama Terry ancak Johnny Friendly çete üyesi olan ve Terry’nin hainliği ortaya çıktıktan sonra öldürülmesini reddeden kardeşinin (Rod Steiger) ölümünü emrettiğinde çeteye karşı savaşmaya başlar.Beyazperdenin gelmiş geçmiş en karizmatik aktörlerinden biri olan Marlon Brando’nun unutulmaz filmlerinden biri. Elia Kazan’ın yönettiği Rıhtımlar Üzerinde, 1954 yılında En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu dahil olmak üzere tam 8 kategoride Oscar kazanmıştı. Döneminin küçük bütçeli yapımlarından sayılan film, sıradan ve eğitimsiz bir liman işçisinin bireysel mücadelesini ve ilkeleri uğruna hayatını tehlikeye atmasını anlatıyor.Filmde Terry ve ağabeyi arasında bir taksinin arka koltuğunda geçen sahne, film tarihinin en başarılı oyunculuk sahnesi olarak kabul görmektedir. Brando’nun bu sahnede doğaçlama yaptığını ve sahnenin başarısında kendisini rahat bırakarak doğaçlamaya izin veren Elia Kazan’ın büyük katkısı olduğunu belirtmesine karşın, senaryo yazarı Schulberg, Brando’nun bir doğaçlama yapmadığını, olanları aynen oynadığını iddia etmiştir. Elia Kazan’ın da Brando’nun doğaçlama yapmış olmasına izin verdiğini, otobiyografisi “Bir Yaşam”da belirtmiş olması, Brando’nun doğaçlamadan kastının vücut hareketleri ve senaryoda yazılı olana orijinal bir yaklaşım olduğunu göstermektedir…

   Stanislavski tarafından formüle edilen metod oyunculuğu” kavramının iki efsane örneğini izleyebileceğiniz büyük film.(Mendil sahnesi ve arka koltuk sahnesi) .İspiyoncu bir sinema yönetmeninin (elia kazan) kendini haklı çıkartma çabası olarak da görebileceğiniz (Brando da Kazan gibi arkadaşlarını ihbar eder ama bu aslında bir iç devrimdir; ihanet değil); bazı eleştirmenler tarafından kanımca yanlış bir biçimde sınıf mücadelesini anlatan bir işçi filmi olarak da nitelendirilen ,aslında derinden dini ahlak söylevi denilebilecek bir film.Şöyle ki; varolduğu tüm tarihsel dönemlerde aslında haksız ve güçlüden yana yer alan ;sömürü ve adaletsizliği ve hatta zulmü kurumsallaştıranlara temel payanda olan kilisenin Karl Malden üzerinden bir tür vaftiz töreni.Ancak; her ne kadar düşkün bir yönetmenin elinden de çıksa iyi filmdir,has filmdir,seyredilesi filmdir.Güvercinler “ghost dog” da da ilham kaynağı olmuştur,unutulmazdır…

   Film, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından “kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli” filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi’nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir…

Filmin Yönetmeni: Elia Kazan
Filmin Türü: Dram
IMDB Puanı: 8,3
Yapım Yılı: 1954
Ülke: ABD
Yayınlanan Tarih: 24 Temmuz 1954
Senaryo yazarı: Budd Schulberg, Malcolm Johnson

Saygılarımla

Eray Eliçora